ŞARAPLIK ÜZÜM ÜRETİMİNDE ÇEVRESEL FAKTÖRLERİN ÖNEMİ -2- SU, BESİNLER VE KARBONDİOKSİT

Değerli şarapsever dostlar;

Geçtiğimiz yazımızda bir asmanın hayatta kalabilmesi için her şeyi çevresinden alabilmesi gerektiğine değinmiş ve iyi bir şaraplık üzüm üretebilmesi için ihtiyaç duyduğu beş şeyden ilk ikisi olan sıcaklık ve güneş ışığı konularını işlemiştik. Hadi gelin şimdi diğer üç faktör olan su, besinler ve karbondioksit konularını işleyelim.

SU

Bir Asmanın Neye İhtiyacı Var?

Asma, fotosentez yapmak ve olgunlaşma sırasında üzümlerini şişirmek için suya ihtiyaç duyar. Asma suya köklerinden ulaşır ve terleme olarak bilinen bir süreçte su yapraklara çekilir. Bir asmanın ihtiyaç duyduğu su miktarı sıcaklığa göre belirlenir. Hava ısındıkça asmanın yapraklarındaki su daha hızlı buharlaşır, bu da asmanın bunu telafi etmek için topraktan daha fazla su alması gerektiği anlamına gelir.

Yeterli yaprak örtüsü büyüdüğünde, su tedarikini sınırlamak üzümün olgunlaşması için faydalı olabilir. Bu koşullarda asma, fotosentezi sürdürmek için yeterli suya sahiptir, ancak su kıtlığı, asmanın daha fazla sürgün büyümesi yerine üzümün olgunlaşmasına odaklandığı anlamına gelir. Bu, yaprak örtüsünün çok fazla büyümemesi nedeniyle gölgelemenin etkisini azaltma avantajına sahiptir.

Yağış ve Sulama

Yağış en önemli su kaynağıdır, ancak yetersiz ise şartlar el verirse sulama ile desteklenebilir. Üç ana sulama tekniği vardır.

Damlama sulama - Bu en gelişmiş ve pahalı olandır. Her asma, her bir asmanın optimum miktarda su almasını sağlamak için bilgisayar tarafından kontrol edilebilen kendi damlatıcısına sahiptir.

Fıskiyeler - Bunlar hala yaygın olarak kullanılmaktadır ve damlama sulamadan daha ucuzdur, ancak çok fazla su israf ederler ve yağmur gibi bağda hastalık riskini artıran nemli koşullar yaratırlar. Doğru şekilde tasarlandığı takdirde, fıskiyeler donmaya karşı koruma için de kullanılabilir.

Salma sulama - Bunun kullanımı çok ucuzdur, ancak yalnızca düz veya çok hafif eğimli ve büyük miktarlarda suya erişimin olduğu üzüm bağlarında mümkündür.

Su Riskleri

Kuraklık - Su sıkıntısı varsa asma, kaynaklarını korumak için terlemeyi geçici olarak durdurabilir. Uzun süreli kıtlıklar veya kuraklık sırasında asmalar su stresinden muzdariptir; fotosentez durur, yapraklar solar ve üzümler olgunlaşmaz. Sonuçta bu, bir asmayı zayıflatabilir ve öldürebilir.

Çok fazla su - Asmanın büyüme mevsimi boyunca çok fazla suya erişimi varsa, asma olgunlaşma mevsimi boyunca sürgünleri ve yaprakları büyütmeye devam edecek ve üzümlerin olgunlaşması için daha az şeker bırakacaktır. Ayrıca, fazladan sürgün ve yapraklar, gölgeleme miktarını arttırır ve bu da üzümün olgunlaşmasını kısıtlar. Aşırı durumlarda, suyla dolu bir toprak köklerin doygun hale gelmesine ve ölmesine neden olabilir. Su basması, bir yamaca asma dikilerek veya düz alanlara suyun köklerden uzağa akmasına yardımcı olmak için drenaj boruları döşenerek önlenebilir.

Yağış hem zamanlaması hem de düşen miktarı açısından önemlidir. Hem çiçeklenme hem de meyve tutumu şiddetli yağışlarla bozulabilir ve bu da oluşan üzüm sayısını önemli ölçüde azaltabilir. Yağışı takip eden nemli koşullar da mantar hastalıklarının yayılmasını teşvik eder. Hasat zamanından kısa bir süre önce şiddetli yağmur, meyvelerin aşırı derecede şişmesine neden olabilir. Bu, ürettikleri şaraptaki tatları seyreltir ve aşırı durumlarda meyveler o kadar şişer ki, yarılarak mantar hastalığını çekerler. Bunları Bağ Zararlıları ve Hastalıklarının Yönetimi konusunda daha ayrıntılı olarak işleyeceğiz.

Dolu - Dolu, üzümlere ve hatta asmanın kendisine zarar verebilir. En kötü durumlarda, tüm bir mahsulü yok edebilir. Arjantin'deki Mendoza gibi bazı bölgeler özellikle doluya eğilimlidir. Bazı bağlarda, asmaları korumak için oldukça maliyetli olan ağ kullanılır. Dolu fırtınaları çok yerel olma eğilimindedir ve bu nedenle nihayetinde en iyi koruma, farklı yerlerde birkaç bağ alanına sahip olarak tüm mahsulü kaybetme riskini azaltmak olabilir.

BİR ÜZÜM BAĞININ İKLİMİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Bu, Kuzey Yarımküre'de geçen ve bir bağın konumunun bağın iklimini nasıl etkileyebileceğini gösteren hayali bir manzaradır.

Rakım

Yükseklik arttıkça sıcaklık düşer. Aksi halde çok sıcak olabilecekleri için Ekvator'a yakın bölgelerde bu avantajlı olabilir.

Don

Don riskini en aza indirmek için bağ yeri kullanılabilir. Soğuk hava alçalırken sıcak hava yükselir. Konum 1'de soğuk hava, çevredeki tepeler tarafından tutularak donma riskini artırır. Konum 2'de soğuk hava akar ve bağa çökmez, bu da don riskini azaltır.

Enlem

Sağdaki resim, Ekvator'da sıcaklıkların neden daha sıcak ve Kutuplarda daha soğuk olduğunu gösteriyor. Ekvator'da güneş enerjisi küçük bir alanda yoğunlaşırken, Kutuplarda aynı miktarda enerji daha geniş bir alana yayıldığı için daha soğuktur.

Cephe

Güneşe bakan yamaçlar en fazla ısı ve ışığı alır. Kuzey Yarımküre'de, burada gösterildiği gibi, bu eğimler güneye bakmaktadır. Güney Yarımküre'de kuzeye bakarlar. Bu çizimde, güneş enerjisinin en çok yamacın ortasında yoğunlaştığını (üst ve alt kısımla karşılaştırıldığında) görebilirsiniz, bu da bu konumun en fazla ısı ve ışığı aldığı anlamına gelir.

Okyanustan Gelen Serinletici Etkiler

Soğuk okyanus akıntıları, kıyıdaki şarap bölgelerinde serinletici bir etkiye sahip olabilir. Konum 3'te gösterildiği gibi kıyıda soğuk hava eser ve  sis olursa, bu etkiyi artırabilir. Burada gösterilmemesine rağmen, sıcak okyanus akıntılarının tam tersi bir etkiye sahip olabileceğini unutmayın.

İKLİM VE HAVA DURUMU

Sıcaklık, güneş ışığı ve su mevcudiyeti, bir bölgedeki iklim ve hava durumunun genel bir resmini vermek için birleştirilebilir.

Bir bölgenin iklimi, birkaç yıl boyunca ortalaması alınan yıllık sıcaklık, güneş ışığı ve yağış modeli olarak tanımlanır. İklim, on yıllar boyunca değişebilmesine rağmen, bir yıldan diğerine değişmez.

Öte yandan, bir bölgenin hava durumu, iklim ortalamasına göre meydana gelen yıllık değişimdir. Bazı bölgeler bu modelde diğerlerine göre daha fazla çeşitlilik yaşar. Örneğin, Bordeaux, Fransa'da yağış miktarı ve zamanlaması oldukça değişebilir: 2007'de bölge, Ağustos ayının büyük bir bölümünde serin, bulutlu ve nemliyken, 2003'te yüksek sıcaklıklar ve kuraklığa yakın koşullar yaşandı. California (Kaliforniya)'daki Central Valley gibi diğer bölgelerdeki hava durumu, her yıl sıcak kuru hava ile çok daha öngörülebilirdir.

İklim Sınıflandırması

Bir bölgenin sıcaklığı, Kuzey Yarımküre'de Nisan'dan Ekim'e ve Güney Yarımküre'de Ekim'den Nisan'a kadar olan büyüme mevsimi boyunca ortalama sıcaklık kullanılarak tanımlanır. Basitçe aşağıdaki sıcaklık terimleri kullanılır:

Serin iklimler: Ortalama büyüme mevsimi sıcaklığı 16,5°C veya altında olan bölgeler.

Ilıman iklimler: Ortalama büyüme mevsimi sıcaklığı 16,5°C ila 18,5°C olan bölgeler.

Sıcak iklimler: Ortalama büyüme mevsimi sıcaklığı 18,5°C ila 21°C olan bölgeler.

Kurak iklimler: Ortalama büyüme mevsimi sıcaklığının 21°C'nin üzerinde olduğu bölgeler.

Bunlar, herhangi bir bölgede hangi üzümlerin başarılı bir şekilde olgunlaştırılabileceğine dair yaklaşık olarak iyi bir kılavuzluk sağlar, ancak yukarıda belirtildiği gibi, iklim sınıflandırmalarının ayrıca sıcaklığın yıl boyunca (karasallık) veya tipik bir gün boyunca (günlük aralık), ayrıca yağış ve güneş ışığının seviyesi ve zamanlamasının nasıl değiştiğini de içermesi gerekir. Ayrıca aşağıdaki üç iklim kategorisi serin, ılıman ve sıcak hava kategorilerinin yanı sıra bir bölgenin karasallığı, güneş ışığı ve yağış dikkate alınarak kullanılır.

Karasal iklim - Bu iklimler, en sıcak ve en soğuk aylar arasında en büyük sıcaklık farkına sahiptir (yüksek karasallık) ve genellikle kısa yazlar ve sonbaharda büyük, hızlı bir sıcaklık düşüşü ile karakterize edilir. Chablis ve Champagne (her ikisi de Fransa'da) gibi soğuk karasal iklimler ilkbahar donlarından dolayı risk altındadır ve büyüme mevsimi boyunca düşük sıcaklıklar çiçeklenmeyi, meyve tutumunu ve olgunlaşmayı etkileyebilir. Bu nedenle geç tomurcuklanan ve erken olgunlaşan çeşitler için daha uygundurlar. Karasal iklimler de yazları kurak olduğu için dikkat edilir ve bu nedenle sıcaklık yüksekse sulama gerekli olabilir.

Deniz iklimi - Deniz iklimleri, serin ila orta dereceli sıcaklıklar ve en sıcak ve en soğuk aylar arasındaki düşük yıllık fark (düşük karasallık) ile karakterize edilir. Yağışlar yıl boyunca eşit olarak yayılma eğilimindedir ve bu da sıcaklığın ılıman olmasına yardımcı olur. Bu, üzümlerin sonbahara kadar olgunlaşmaya devam etmesi için havanın yeterince sıcak olduğu anlamına gelir. Sonuç olarak, deniz iklimli Bordeaux, aksi halde bu enlemde olgunlaşmak için mücadele edebilecek olan kalın kabuklu üzüm çeşidi Cabernet Sauvignon'u başarıyla olgunlaştırabilir. Ancak ilkbahar ve yaz aylarındaki yağışlar üzümün çiçeklenmesi, meyve tutumu ve hasat dönemindeki sağlığı açısından zararlı olabilmektedir.

Akdeniz iklimi - Akdeniz iklimleri, en sıcak ve en soğuk aylar arasındaki düşük sıcaklık farkıyla da karakterize edilir, ancak yazlar sıcak ve kurak olma eğilimindedir. Bu koşullar, Akdeniz'in yanı sıra California (Kaliforniya), Şili, Güney Afrika ve Güneydoğu Avustralya kıyılarının çoğunda bulunur. Deniz iklimlerine kıyasla ekstra sıcaklık ve güneş ışığı, daha olgun tanenler, daha yüksek alkol ve daha düşük asit seviyeleri ile daha tam gövdeli şaraplara yol açar. Düşük yağış miktarı üzümlerin sağlığı üzerinde olumlu bir etkiye sahip olabilir ancak aynı zamanda kuraklığa da yol açabilir.

TOPRAK

Toprak, asmaya su ve besin sağlar ve bu nedenle üzüm yetiştiriciliğinde kritik bir rol oynar.

Toprak Bileşimi

Toprak, alttaki ana kayanın üzerinde oturur ve birkaç santimetreden birkaç metre derinliğe kadar herhangi bir şey olabilir. Çeşitli boyutlarda küçük parçacıkların yanı sıra daha büyük taşlardan veya kayalardan ve humustan (çürüyen yapraklar gibi organik maddeler) oluşur. Toprağın bileşimi ve içindeki parçacıkların boyutu çok önemlidir.

Taşlar, kum ve kil - Bunlar, alttaki kayadan veya daha sonradan kayanın üzerine döşenmiş tortulardan gelir. Kaynağı ne olursa olsun, önemli olan toprak parçacıklarının boyutudur. Taşlar en büyük toprak parçacıklarıdır ve bağ topraklarında her zaman bulunmazlar. Yukarıda belirtildiği gibi, bir toprağın yüzeyindeki taşlar bir bağın ısınmasına yardımcı olabilir. Toprağın geri kalanı, en önemlileri kum (en büyüğü) ve kil (en küçüğü) olan küçük parçacıklardan oluşur.

Humus - Bu, bitki besinleri açısından zengin ve mükemmel su tutma özelliklerine sahip, çürüyen bitki ve hayvan maddelerden oluşur.

Toprak ve Su

Üzüm kalitesi toprakta bulunan su miktarından etkilenir. İdeal olarak, asmanın güçlü sürgün ve yaprak büyümesini desteklemek için mevsimin başlarında iyi bir su kaynağına ihtiyacı vardır, ardından ben düşme (veraison) sonrasında hafif su stresi gelir; bunun üzüm olgunlaşmasını desteklediği gösterilmiştir.

Su, kil parçacıklarına veya humusa bağlanarak toprakta depolanır. Bir toprak çok fazla kil içeriyorsa, aşırı durumlarda asmanın köklerini öldürebilecek şekilde kolayca su ile tıkanabilir. Tersine, kum tanecikleri ve taşlar suyu iyi tutmaz ve su tahliyesini kolaylaştırır. Bu nedenle, bir toprakta çok fazla kum ve taş varsa, yetersiz su tutulabilir ve çok yağış alan bölgelerde bile sulama gerekebilir.

En iyi toprakların çoğu, balçık olarak bilinen kum ve kil parçacıklarının karışımından oluşur. Bu topraklar iyi drenaja sahiptir, ancak asma büyümesi için yeterli suyu tutar. Bununla birlikte, her zaman ideal olan tek bir toprak tipi olmadığını ve toprağın uygunluğunun sıcaklık ve yağış gibi diğer iklim faktörlerine bağlı olduğuna dikkat etmek önemlidir.

Toprak ve Besinler

Bir asma için en önemli besin maddeleri azot, fosfor ve potasyumdur. Bu elementler toprakta doğal olarak bulunur ve asma kökleri tarafından alınır. Asmaların gelişebilmesi için bu besinlerin yüksek seviyelerine ihtiyacı yoktur. Aslında, seviyeler çok yüksekse, asma çok kuvvetli bir şekilde büyüyecek ve meyveyi çok fazla gölgeleyen yoğun yapraklı bir gölgelik oluşturacaktır. Bununla birlikte, zamanla topraktaki besinler tükenir ve üzüm yetiştiricisinin bunları doğal veya kimyasal gübrelerle yerine koyması gerekecektir.

Besin eksikliği ile bağlantılı yaygın bir semptom klorozdur. Yapraklar sararır ve asmanın fotosentez yapma yeteneği kısıtlanır. Üzümler tam olarak olgunlaşmakta zorlanırlar ve kalite ve miktarları düşer. Sorun uygun bir gübre kullanılarak çözülebilir.

Üzümlerin ve bitmiş şarabın kalitesi üzerindeki toprak ve asma beslenmesinin genel etkisi çok karmaşıktır.

Son iki yazımızda bir asmanın ihtiyaç duyduğu beş unsur olan sıcaklık, güneş ışığı, su, besinler ve karbondioksit konularını işledik. Diğer yazıda BAĞ YÖNETİMİ konusuna geçeceğiz ve yer seçimi, kafesleme, terbiyeleme, budama sistemleri, dikim yoğunlukları ve zararlılar ve hastalıklarla ilgili kararların her yıl hasat edilebilecek üzümlerin kalitesi ve miktarı üzerinde nasıl bir etkisi olduğuna bakacağız.

Takipte kalın lütfen

(* Kaynakça : Wine and Spirit Education Trust)

ŞARAPLIK ÜZÜM ÜRETİMİNDE ÇEVRESEL FAKTÖRLER SERİSİNİN İLK MAKALESİ İÇİN

ŞARAPLIK ÜZÜM ÜRETİMİNDE ÇEVRESEL FAKTÖRLERİN ÖNEMİ -1- SICAKLIK VE GÜNEŞ IŞIĞI