AYA GEORGİOS KİLİSESİ NEDEN YIKILDI

1885 yılında Mavromati tarafından yapılan Aya Georgios Kilisesi, Mersin’in kaybedilen en nitelikli tarihi kiliselerinden biriydi. Dönemin Mersin Valisi Tevfik Sırrı Gür tarafından yıktırılan kilise günümüzde bitpazarı olarak bilinen Zafer Çarşısı’nın bulunduğu alanın tamamını kaplıyordu. Oldukça büyük bir arsaya sahip olan ve Milli Mücadele döneminden sonra Rum’ların Mersin’i terk etmeleriyle cemaati kalmayan kilise bir süre Zafer Camii olarak kullanılmış, ancak Müslüman cemaatinin de az olması sebebiyle bu süreç uzun sürmemiştir.

Dönem dönem çeşitli amaçlar için, ‘sinema, eğitim birimi’ gibi faaliyetlerde kullanılmaya çalışılsa da kilisenin kaderi, kanserli hücreler gibi her noktasına yayılmaya devam ediyordu. 1945 yılında Tevfik Sırrı Gür’ün Mersin Valisi olarak atandığı dönemde kilise oldukça yıpranmış, bakımsızlıktan ve ilgisizlikten çürümeye başlamıştı. Konuyla ilgili Sayın Şinasi Develi’nin anlatımında o dönemde kilisenin kuleleri, ne olduğu belirsiz kişilerce ele geçirilmiş ve her türlü ahlaksızlığın yer aldığı bir mekan haline gelmişti. Tevfik Sırrı Gür, kiliseyle ilgili attığı adımlarla çok eleştirilse de şu anki Kültür Merkezi yapımında kilisenin sütun ve giriş basamaklarının kullanılması emrini vermiştir. Bu tavrıyla oldukça eleştiri alan Tevfik Sırrı Gür’ün üzerine bütün suçu atmak doğru olmayacaktır. Elbette kilisenin yıkılması oldukça üzücü bir durum. Ne de olsa çürümüş kullanılmıyor mantığıyla gidilseydi geçmişten bu yana hiçbir eser kalmazdı. Asıl suçlu kim peki bu konuda?

İçel Sanat Kulübü 1996 aylık bülteninde yayınlanan Şinasi Develi durumu şu şekilde aktarıyor;

“-Mavromati; AndonLakerdapulos, Bodasaki gibi bölgenin ileri gelen zenginlerinden bir Rum’dur. Mersin ve Tarsus’ta Fabrikaları ve Mersin’de çok miktarda emlakçı mevcuttu. Rus Konsolosu idi. Osmaniye Mahallesi’ndeki Kilise ile üç Rum Okulu’nun giderlerini de kendisi karşılıyordu.

-Bu tarihte resmi Nüfus sayımı olmadığından Mersin’in nüfusunu tam olarak bilemiyoruz. Yalnız Mersin Belediyesi kendi imkânları ile 1927 yılında Merkez nüfusunu tespit için sayım yaptırmış. Bu tarihte merkez nüfusu 11 bin 730 imiş.

-Vali Tevfik Sırrı Gür ile Kilise Cemaati arasındaki Kilise değişimi görüşmesini merhum Gabriel Butros’tan dinlemiştim. Kilisenin arazisini yola kaybettiğinden kendisine kızmış olduklarını ve Aya Yorgi Kilisesi’nin değişimini bu kızgınlıkla reddettiklerini, bundan dolayı pişman olduklarını anlatmıştı.”

Şinasi Develi’nin aktarımlarından yola çıkarak dönemin valisi Tevfik Sırrı Gür ve kilise cemaati ile görüşmesinin sıcak geçmediğini, cemaatin, kilisenin yenilenmesiyle ilgili bir kısım arsa hesaplaması nedeniyle inatlaştığını ve fevri karar aldığını görebiliyoruz. Sonuç olarak konuyla ilgili takdiri siz okuyucularıma bırakıyorum. Sizce bu tarihi yapının yok olmasında suçlu kim?